Είναι κάτι μέρες που δεν χρειάζεται να είσαι θρήσκος για να θυμηθείς ποιος είσαι, όπως του Αγίου Πνεύματος.
Και κάπως έτσι, σκέφτεσαι ξανά τα μοναστήρια της Λέσβου. Όχι σαν καρτ ποστάλ για τουρίστες ή σαν εικόνες τραβηγμένες από drone για τα social, αλλά σαν μέρη ζωντανά — πολιτισμικά κύτταρα που κρατούν ακόμα μέσα τους κάτι από την ψυχή αυτού του νησιού. Σαν κι αυτά:
1. Μονή Λειμώνος – Καλλονή
Η Μονή Αγίου Ιγνατίου, γνωστή ως Μονή Λειμώνος εξαιτίας του λιβαδιού (=λειμώνας), δεν είναι απλώς μοναστήρι. Είναι αρχείο. Μνήμη. Αίθουσα ψιθύρων και χειρόγραφων.
Στην καρδιά του νησιού, με τους χρυσούς θόλους να ανασαίνουν μαζί με τα κυπαρίσσια, το μοναστήρι του Αγίου Ιγνατίου υπάρχει από τον 16ο αιώνα. Και επιμένει ακόμα και στις μέρες του Αγίου Πνεύματος.
Εδώ φυλάσσονται βιβλία, παλαίτυπα, ιστορικά έγγραφα – η Λέσβος γραμμένη με μελάνι και ιδρώτα. Πήγαινε, όχι μόνο για να ανάψεις κερί, αλλά για να θυμηθείς πώς μοιάζει ένα μέρος που σε σέβεται πριν καν μπεις.
2. Μονή Υψηλού – Σίγρι
Είναι χτισμένη σ’ένα ύψωμα που βλέπει το Αιγαίο στα μάτια. Και το Αιγαίο, από κει πάνω, σε κοιτάει πίσω, στην κορυφή του όρους Όρδυμνος. Η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (ή “Υψηλού”) δεν έχει την αίγλη άλλων μοναστηριών. Έχει όμως κάτι άλλο: σιωπή. Δύναμη. Μια μελαγχολία που δεν σε βαραίνει — σε σηκώνει. Κάποτε εδώ έκρυβαν επαναστάτες, φυγάδες, προσκυνητές. Σήμερα, σε κρύβει εσένα. Από τη φασαρία. Από το timeline. Από τον εαυτό σου.
3. Μονή Πυθαρίου – Ερεσός
Λιγότερο γνωστή. Πιο απομονωμένη. Και ίσως για αυτό πιο αυθεντική.
Η Μονή Πυθαρίου, έχει κάτι που δεν εξηγείται εύκολα: μια ενέργεια ήσυχη αλλά επιβλητική.
Δεν είναι σχήμα λόγου — είναι γεωμορφία.
Και αν σου φαίνονται όλα αυτά «πολύ εκκλησιαστικά», πήγαινε μια βόλτα. Κοίτα το τοπίο, την τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε το 2002, τους πέτρινους τοίχους, τον πύργο στην ανατολική πλευρά.
Δεν χρειάζεται να πιστεύεις, ιδιαίτερα τις μέρες του Άγιου Πνεύματος. Αρκεί να νιώθεις.
Και το Σινά; Τι δουλειά έχει εδώ;
Πριν λίγες μέρες, το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά —ίσως το παλαιότερο εν λειτουργία μοναστήρι στον κόσμο— ήρθε ξανά στην επικαιρότητα. Όχι για καλό.
Διπλωματικά μπλεξίματα, πιέσεις, πολιτικές σκιές. Ένα μοναστήρι που κουβαλάει την ιστορία όλου του χριστιανισμού, κινδυνεύει να γίνει “θέμα ειδήσεων” αντί να είναι πηγή πολιτισμού.
Μήπως αυτό είναι το πρόβλημα; Ότι θυμόμαστε την αξία των μοναστηριών μόνο όταν απειλούνται; Όταν χάνεται το φως, αντί να το βλέπουμε όσο ακόμα λάμπει;
Δεν χρειάζεται να φοράς σταυρό στο λαιμό για να πας σε μοναστήρι.
Δεν χρειάζεται να πιστεύεις σε κάτι για να σε αγγίξει η σιωπή, ο πέτρινος τοίχος, ο ψαλμός που βγαίνει απ’ το βάθος του χρόνου.
Χρειάζεται μόνο ένα πράγμα: να καταλάβεις πως ο πολιτισμός δεν είναι πάντα θέαμα. Είναι μερικές φορές η ησυχία που επιλέγεις να ακούσεις.
Φέτος του Άγιο Πνεύμα, κάνε ένα δώρο στον εαυτό σου: μια επίσκεψη εκεί που δεν παίζει μουσική, αλλά μιλάει ο τόπος.
