Χωρίς σύστημα, χωρίς χρήματα και χωρίς χρονοδιάγραμμα – Κατάρρευση εμπιστοσύνης στον αγροτικό σχεδιασμό
Τρεις μήνες μετά το κλείσιμο του πολυαναμενόμενου προγράμματος για τους Νέους Αγρότες, η διαδικασία έχει κολλήσει στην απόλυτη ακινησία. Παρά τις υποσχέσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για έκδοση πινάκων και εκταμίευση 70% της πρώτης δόσης μέσα στο καλοκαίρι, τίποτα από αυτά δεν υλοποιείται.
Αντιθέτως, οι εξελίξεις μετατίθενται σιωπηλά για το φθινόπωρο, με ορίζοντα Σεπτέμβριο – Οκτώβριο, βυθίζοντας στην αβεβαιότητα χιλιάδες νέους ανθρώπους που επένδυσαν προσδοκίες στον πρωτογενή τομέα.
Αξιολόγηση χωρίς… σύστημα
Ο βασικός λόγος για τη στασιμότητα είναι η τεχνική αδυναμία πρόσβασης στο πληροφοριακό σύστημα ΟΠΣΚΕ από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Περιφερειών. Χωρίς σύστημα, δεν υπάρχει αξιολόγηση. Και χωρίς αξιολόγηση, δεν υπάρχει ούτε εγκριτικός πίνακας ούτε χρηματοδότηση.
Το ίδιο πρόβλημα μπλοκάρει και άλλα προγράμματα του ΠΑΑ, όπως τα θερμοκήπια και τα σχέδια επενδύσεων.
Αλυσιδωτές επιπτώσεις
Η μη έκδοση των πινάκων οδηγεί σε:
- Αδυναμία εκκίνησης επενδύσεων μέσω Σχεδίων Βελτίωσης
- Δυσκολίες στην υποβολή ΟΣΔΕ 2025, για όσους δεν έχουν ακόμα εγκεκριμένη ένταξη
- Ακυβερνησία στον σχεδιασμό, όπως καταγγέλλουν και οι μελετητές
«Δεν μπορούμε να προγραμματίσουμε τίποτα. Οι παραγωγοί είναι στο απόλυτο κενό» δηλώνουν χαρακτηριστικά επαγγελματίες του χώρου.
Ιστορικό ρεκόρ χαμηλής συμμετοχής
Το πρόγραμμα των Νέων Αγροτών σημείωσε αρνητικό ρεκόρ με μόλις 6.829 αιτήσεις σε όλη τη χώρα – αριθμός που φανερώνει την απομάκρυνση των νέων από τον πρωτογενή τομέα.
Οι βασικοί λόγοι αποχής:
- Το χαμηλό πριμ πρώτης εγκατάστασης (30.000 ευρώ για φυτική παραγωγή)
- Η γενικευμένη οικονομική και διοικητική αστάθεια
- Οι «καμένες αιτήσεις» που καταχωρήθηκαν αλλά δεν οριστικοποιήθηκαν, «μπλοκάροντας» το ΑΦΜ του αιτούντα και πιθανόν αποκλείοντάς τον από μελλοντικά προγράμματα
Τι γίνεται με τα αδιάθετα 170 εκατ. ευρώ;
Το ΥΠΑΑΤ δεν προβλέπει νέα πρόσκληση, παρά το γεγονός ότι το 60% των πόρων του μέτρου παραμένει αδιάθετο. Τα 170 εκατ. ευρώ μένουν στον αέρα, την ώρα που οι νέοι αγρότες περιμένουν έγκριση και ρευστότητα για να ξεκινήσουν.
Η προσοχή έχει στραφεί σε υπερδεσμεύσεις άλλων δράσεων του ΠΑΑ και σε έναν νέο πιλοτικό σχεδιασμό για μετά το 2026, ο οποίος θα περιλαμβάνει πριμ πρώτης εγκατάστασης και ευνοϊκή δανειοδότηση έως 100.000 ευρώ, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Όμως, το νέο μοντέλο είναι ακόμα σε επίπεδο σχεδιασμού και δεν αναμένεται πριν το 2027.
Η εμπιστοσύνη δοκιμάζεται
Με τις πρώτες εγκρίσεις να παραπέμπονται πλέον ανεπίσημα για Σεπτέμβριο, οι νέοι που θέλησαν να μπουν στη γεωργία βρίσκονται σε απόλυτο κενό: χωρίς στήριξη, χωρίς χρονοδιάγραμμα, χωρίς προοπτική.
Το πρόγραμμα που υποτίθεται ότι θα στήριζε την «αλλαγή γενιάς στον αγροτικό πληθυσμό», μετατρέπεται σε παράδειγμα αποτυχημένου σχεδιασμού – και η ελπίδα πολλών νέων ανθρώπων δοκιμάζεται σοβαρά.
