Η αύξηση της παραγωγής και της χρήσης εξαιρετικά εθιστικών συνθετικών οπιοειδών συνιστά παγκόσμια πρόκληση. Η ΕΕ αναλαμβάνει δράση για να περιοριστεί η παγκόσμια αυτή μάστιγα που ταλανίζει την κοινωνία.
Η χρήση συνθετικών οπιοειδών, μια κρίση που πλήττει τις Ηνωμένες Πολιτείες την τελευταία δεκαετία, προκαλεί όλο και μεγαλύτερη ανησυχία στην ΕΕ.
Σύμφωνα με το https://www.consilium.europa.eu/el/policies/opioids-drugs-heroin/ η φαιντανύλη έχει καταστεί η κύρια αιτία θανάτου λόγω υπερβολικής δόσης που σχετίζεται με οπιοειδή στη Βόρεια Αμερική. Στην Ευρώπη παρατηρείται σταθερή αύξηση της χρήσης οπιοειδών που χορηγούνται με ιατρική συνταγή την τελευταία δεκαετία, κυρίως λόγω του αυξημένου αριθμού συνταγών για:
τραμαδόλη
φαιντανύλη
οξυκωδόνη
Το ευρωπαϊκό τοπίο οπιοειδών γίνεται όλο και πιο περίπλοκο, με χαρακτηριστικά στοιχεία την παρουσία φαρμάκων από εκτροπή, διεθνώς ελεγχόμενων ουσιών και αναδυόμενων ισχυρών συνθετικών οπιοειδών.
74 νέα οπιοειδή
από το 2009 έως το 2022
Από το 2009 έως το 2022, συνολικά 74 νέα οπιοειδή εμφανίστηκαν στην ευρωπαϊκή αγορά ναρκωτικών. Ένα επιπλέον νέο συνθετικό οπιοειδές καταχωρίστηκε επίσημα το 2022 στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ, ενώ ακολούθησαν τρία ακόμη τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023.
Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει παρατηρηθεί αξιοσημείωτη μεταβολή στα είδη οπιοειδών που καταχωρίζονται στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Ισχυρά οπιοειδή από βενζιμιδαζόλιο, ιδίως η νιταζένη, έχουν υπερκεράσει τα παράγωγα φαιντανύλης.
Τι είναι τα οπιοειδή;
Τα οπιοειδή είναι κατηγορία ναρκωτικών που περιλαμβάνει τόσο νόμιμα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα οποία συχνά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του πόνου, όσο και παράνομες ουσίες. Προέρχονται από το φυτό της οπιούχου παπαρούνας (φυσικά οπιοειδή) ή συντίθενται σε εργαστήρια (συνθετικά οπιοειδή).
Ελαφρά μείωση της χρήσης μη συνθετικών οπιοειδών
- ηρωίνη
- μορφίνη
- όπιο
Αύξηση της χρήσης συνθετικών οπιοειδών
- οπιοειδή από βενζιμιδαζόλιο (νιταζένες)
- βουπρενορφίνη
- παράγωγα φαιντανύλης
- συνταγές με οξυκωδόνη
- μεθαδόνη
- τραμαδόλη
Η αξία της λιανικής αγοράς ηρωίνης στην ΕΕ εκτιμάται ότι ανέρχεται σε τουλάχιστον 5,2 δισ. ευρώ ετησίως. Η ποσότητα ηρωίνης που κατασχέθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ υπερδιπλασιάστηκε το 2021 για να ανέλθει στους 9,5 τόνους —ρεκόρ εικοσαετίας— με τον εντοπισμό μεγάλων μεμονωμένων φορτίων σε θαλάσσιους λιμένες.
Εκτιμάται ότι υπάρχουν 1 εκατομμύριο χρήστες οπιοειδών υψηλού κινδύνου στην ΕΕ. Η ηρωίνη είναι το συνηθέστερα χρησιμοποιούμενο παράνομο οπιοειδές, ωστόσο στην παράνομη αγορά διατίθενται και άλλα συνθετικά οπιοειδή.
Παρότι η φαιντανύλη και τα παράγωγά της εξακολουθούν να έχουν σχετικά μικρή απήχηση στις περισσότερες περιοχές, οι ουσίες αυτές είναι ολοένα και περισσότερο διαθέσιμες στην αγορά οπιοειδών της ΕΕ.
Τα οπιοειδή, συνήθως σε συνδυασμό με άλλα ναρκωτικά, εξακολουθούν να είναι οι ουσίες που εμπλέκονται συχνότερα σε θανάτους λόγω ναρκωτικών. Οπιοειδή, συμπεριλαμβανομένης της ηρωίνης και των μεταβολιτών της, μαζί με άλλες ουσίες, εκτιμάται ότι ανιχνεύθηκαν στα τρία τέταρτα (74%) των τουλάχιστον 6.166 θανάτων από υπερβολική δόση που καταγράφηκαν στην ΕΕ το 2021. Ακόμη και μια μικρή ποσότητα μπορεί να γίνει αιτία υπερβολικής δόσης.
.
Σε λίγους μήνες πρόκειται να λειτουργήσει 1 Συνδυαστική Μονάδα Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων στη Μυτιλήνη, η οποία θα παρέχει υπηρεσίες θεραπείας με φαρμακευτική αντιμετώπιση των εξαρτήσεων από οπιοειδείς ψυχοδραστικές ουσίες σε συνδυασμό με την παροχή υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής και συμβουλευτικής υποστήριξης.
Από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου εγκρίθηκε και εντάχθηκε προς συγχρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο 2021-2027», η υποβληθείσα πρόταση του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) για τη δημιουργία μίας νέας δομής αντιμετώπισης των εξαρτήσεων στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, και συγκεκριμένα στην Μυτιλήνη
Στη Μονάδα θα παρέχονται, παράλληλα, υπηρεσίες υποστήριξης και παρέμβασης σε όλες τις ομάδες εξαρτημένων ατόμων από νόμιμες ή παράνομες ουσίες αλλά και σε άτομα με συμπεριφορές εθισμού (τεχνολογικός εθισμός, τζόγος).
