Από τη βυζαντινή ακμή στην εγκατάλειψη και την αναγέννηση ενός ιερού τόπου στη δυτική Λέσβο, η Μονή Κρεωκόπου διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο.
Λίγο έξω από την Άντισσα, στη Δυτική Λέσβο, στην κορυφή του όρους Χάλακας, βρίσκεται το παλιό ανδρικό μοναστήρι των Ταξιαρχών, γνωστό ως Ιερά Μονή Κρεωκόπου. Ένας τόπος ιστορικός και μυσταγωγικός, κρυμμένος ανάμεσα στα βράχια και τα πεύκα, που επί αιώνες έζησε δόξα, φθορά και τελικά μια αργή, συγκινητική αναγέννηση.
Τοπωνυμία με μυστήριο και συμβολισμούς
Το όνομα «Κρεωκόπου» έχει προκαλέσει αρκετές ερμηνείες. Κάποιοι το συνδέουν με επάγγελμα (κρεωκόπος – σφάχτης), άλλοι με τη σπαθοφόρο μορφή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Η επικρατέστερη ερμηνεία, όμως, παραπέμπει στο βουνό Κρέων ή Κρυοκόπος, όπου το μοναστήρι ιδρύθηκε, με αναφορές σε πηγές που ανέβλυζαν παγωμένο νερό ακόμη και το καλοκαίρι, όπως καταγράφει και ο Μητροπολίτης Μυτιλήνης Γαβριήλ στο έργο του «Περιγραφή της Λέσβου».
Βυζαντινές ρίζες και χρυσές εποχές
Η μονή ιδρύθηκε πιθανώς πριν τον 15ο αιώνα και γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η κύρια εκκλησία του μοναστηριού, αφιερωμένη στη Σύναξη των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, χτίστηκε το 1605 και εγκαινιάστηκε στις 20 Αυγούστου. Τότε, το μοναστήρι διέθετε πλούτο, ακίνητη περιουσία και φιλοξενούσε ως 30 μοναχούς, όπως ιστορείται από την Μονή Κρεωκόπου στον συγγραφέα.
Η παρακμή και οι λεηλασίες
Μετά την κατάληψη της Λέσβου από τους Οθωμανούς, το μοναστήρι υπέστη αλλεπάλληλες λεηλασίες, ενώ η κακοδιαχείριση, η απληστία και η οικονομική πίεση οδήγησαν στη διάλυση της περιουσίας του. Οι ισχυροί σεισμοί που έπληξαν την περιοχή επιτάχυναν την παρακμή.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, η μονή περιήλθε σε απόλυτη ένδεια. Οι μοναχοί πωλούσαν ακόμη και άγια λείψανα για να επιβιώσουν. Ένα από αυτά, το χέρι της Αγίας Μακρίνας, πουλήθηκε στην Ιερά Μονή Υψηλού. Το 1798, η διαχείριση του μοναστηριού ανατέθηκε από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ στην Ι.Μ. Λειμώνος, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Έτσι, στις αρχές του 19ου αιώνα, το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε και ρήμαξε, αλλά παραμένει γνωστό μέσω των αναφορών στη Μονή Κρεωκόπου.
Αναβίωση από την τοπική κοινότητα
Το 1990, οι κάτοικοι της Άντισσας αποφάσισαν να ξαναδώσουν ζωή στον ιερό τόπο. Έχτισαν νέα εκκλησία αφιερωμένη στους Ταξιάρχες, στο σημείο της παλιάς, και ξεκίνησαν την αναστήλωση της μονής. Από τότε, κάθε χρόνο το πρώτο Σάββατο του Ιούνη, τελείται πανηγύρι του Ταξιάρχη Κρεωκόπου, προσελκύοντας ντόπιους και προσκυνητές. Εδώ αναδεικνύεται η προσήλωση των ανθρώπων προς την Μονή Κρεωκόπου.
Οι εικόνες της αρχικής εκκλησίας έχουν μεταφερθεί και φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Άντισσα.
Η Μονή Κρεωκόπου είναι ένα από τα άγνωστα διαμάντια της Λέσβου. Δεν είναι απλώς ένα θρησκευτικό μνημείο. Είναι σύμβολο πίστης, μνήμης και επιμονής. Η τοποθεσία, η ιστορία και η προσπάθεια διάσωσής της από την τοπική κοινότητα αναδεικνύουν το αθόρυβο μεγαλείο της δυτικής Λέσβου.
Πηγή: lesvosgeopark.gr
