Η επιχείρηση συνεχίζεται σε θολά νερά: Τα μυστήρια του ναυαγίου του Raptor

Κανένα ίχνος μέχρι χθες από τους 12 αγνοούμενους ναυτικούς. ● Συνεχίζονται και σήμερα οι έρευνες στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή. ● Νέα κατάθεση έδωσε χθες ο μοναδικός επιζών του ναυαγίου. ● Στη Μυτιλήνη κλιμάκιο της Ελληνικής Υπηρεσίας Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων.

Απαντήσεις στα αίτια του ναυαγίου του μικρού φορτηγού πλοίου «Raptor» με σημαία Κομόρες, που συνέβη νοτιοδυτικά της Λέσβου, ανοιχτά της Ερεσού, το πρωί της Κυριακής, αναζητούν οι ελληνικές λιμενικές αρχές. Από χθες βρίσκεται στη Μυτιλήνη κλιμάκιο της ΕΛΥΔΝΑ (Ελληνική Υπηρεσία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων) προκειμένου να διερευνήσει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες προκλήθηκε η βύθιση του ηλικίας 39 ετών μικρού φορτηγού πλοίου, που είχε αποτέλεσμα από το 14μελές πλήρωμά του να αγνοούνται 12 ναυτικοί, ένας να έχει εντοπιστεί νεκρός και ένας να έχει διασωθεί.

Στο μεταξύ συνεχίστηκαν και χθες για τρίτη ημέρα οι έρευνες στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, εν μέσω δυσμενών καιρικών συνθηκών, καθώς έπνεαν ισχυροί άνεμοι έντασης 7-8 Μποφόρ, χωρίς όμως να εντοπιστεί κανένα ίχνος από τους αγνοούμενους ναυτικούς, με αποτέλεσμα να λιγοστεύουν οι ελπίδες για την ανεύρεση άλλου επιζώντος. Στις έρευνες συμμετέχουν μία φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού, πέντε παραπλέοντα εμπορικά πλοία, ένα αεροσκάφος της Frontex, ένα πλωτό του Λιμενικού και ένα γερμανικό πλοίο του ΝΑΤΟ.

Χθες ο μοναδικός επιζών του ναυαγίου, ο 40χρονος Αιγύπτιος ναυτικός, έδωσε εκ νέου κατάθεση στους λιμενικούς του Λιμεναρχείου Μυτιλήνης που διεξάγουν την προανάκριση. Υπενθυμίζεται ότι το βράδυ της Κυριακής φέρεται να είχε δηλώσει στους λιμενικούς, που τον επισκέφτηκαν στο νοσοκομείο λίγες ώρες μετά το ναυάγιο και τη διάσωσή του, ότι το πλοίο «έμπαζε νερά από το βράδυ του Σαββάτου», ωστόσο «οι εντολές που είχαν από την εταιρεία ήταν να προσπαθήσουν να τα αντλήσουν μόνοι τους». Ετσι, όταν το πρωί της Κυριακής το πλοίο έλαβε πλέον μεγάλη κλίση από εισροή υδάτων, ο 40χρονος λιπαντής βούτηξε στη θάλασσα, βρήκε ένα βαρέλι και πάνω σε αυτό έμεινε τέσσερις ολόκληρες ώρες μέχρι που τον εντόπισε ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού. Εάν ισχύουν τα όσα υποστήριξε ο Αιγύπτιος ναυτικός, επιβεβαιώνεται πλήρως η απάνθρωπη αντιμετώπιση της λιβανέζικης διαχειρίστριας εταιρείας, που προκειμένου να γλιτώσει ένα κόστος της τάξης των 60.000 ευρώ για τη στεγανοποίηση και ρυμούλκηση του πλοίου, θυσίασε 13 ανθρώπους.

Στο μεταξύ, στο πλαίσιο των εν εξελίξει ερευνών φαίνεται ότι δύο στοιχεία έχουν κινήσει την προσοχή των λιμενικών αρχών, ώστε να εξετάζουν εάν υπήρχε εμπλοκή του «Raptor» σε μη νόμιμες μεταφορές. Το ένα, όπως μεταδίδουν ξένα ναυτιλιακά sites, είναι μια σειρά προσεγγίσεων που έκανε εν πλω το «Raptor» σε άλλα πλοία, πράγμα ασυνήθιστο για ένα φορτηγό πλοίο.Το δεύτερο στοιχείο είναι τα συχνά ταξίδια του σε λιμάνια της Ουκρανίας την περίοδο του πολέμου. Σύμφωνα με το ιστορικό των ταξιδιών του, όπως καταγράφεται στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων equasis, μόνο τον τελευταίο χρόνο προσέγγισε τουλάχιστον τέσσερις φορές σε ουκρανικά λιμάνια. Εκεί πιστεύεται ότι θα πήγαινε και σε αυτό το τελευταίο ταξίδι και όχι στην Κωνσταντινούπολη, όπως είχε αρχικά δηλωθεί ως προορισμός του φορτίου αλατιού, που επισήμως μετέφερε. Αυτή η εκδοχή ενισχύεται από το γεγονός ότι ναυτιλιακοί και εμπορικοί κύκλοι της Τουρκίας δηλώνουν άγνοια για την ύπαρξη συμβολαίων προμήθειας αλατιού από την Αίγυπτο.

Ετσι, έχουν αρχίσει να διακινούνται από πολλές πλευρές διάφορα «σενάρια» εμπλέκοντας το πλοίο σε μεταφόρτωση λαθραίου πετρελαίου, σε μεταφορά όπλων και εκρηκτικών για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, ακόμα και σε μεταφορά ναρκωτικών για λογαριασμό Ουκρανών. Τα τελευταία «σενάρια» αναπαράγονται και από ρωσικά ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης για προφανείς λόγους.

Ωστόσο, πλέον, καθώς είναι δύσκολο να αποδειχτεί εάν στο βυθισμένο πλοίο υπήρχε κάποιο μη νόμιμο φορτίο, όλα αυτά θα παραμείνουν «σενάρια», διανθισμένα με φανταστικές «μαύρες λίστες», καθώς οι μόνες «μαύρες λίστες» των ναυτιλιακών οργανισμών αφορούν την ποιότητα των σημαιών σε σχέση με τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεών τους και όχι παράνομες πράξεις.

Τέλος, στα αξιοσημείωτα, όπως επισήμανε από την πρώτη ημέρα η «Εφ.Συν.», είναι η «περίεργη» συμπεριφορά του πλοιάρχου να μη ζητήσει βοήθεια αμέσως μετά την εμφάνιση της βλάβης στο πλοίο, τα ξημερώματα της Κυριακής (περίπου στις 3), αλλά ανέφερε την ύπαρξη προβλήματος μόλις στις 7 το πρωί, ενώ η βύθιση επήλθε τελικά στις 8.20.

Στο μεταξύ το πολύνεκρο ναυάγιο φέρνει και πάλι στην επικαιρότητα το θέμα της αξιοπιστίας των πιστοποιητικών αξιοπλοΐας των πλοίων. Ναυτιλιακές πηγές επισημαίνουν τις σοβαρές ελλείψεις (65, από τις οποίες οι 45 κρίθηκαν ιδιαίτερα σοβαρές) που διαπιστώθηκαν στο «Raptor» στην τελευταία επιθεώρηση, η οποία έγινε τον περασμένο Αύγουστο στο λιμάνι Τουλτσέα της Ρουμανίας, στο πλαίσιο του Μνημονίου των Παρισίων (Paris MOU) και σημειώνουν ότι σε συνδυασμό με την ηλικία του (κατασκευής 1984) ήταν ένα πλοίο ιδιαίτερα επικίνδυνο. Παρ’ όλα αυτά εμφανιζόταν να έχει σε ισχύ όλα τα προβλεπόμενα πιστοποιητικά, που είχαν εκδοθεί από τον παρακολουθούντα νηογνώμονα, έναν μικρό νηογνώμονα που δεν είναι μέλος της Διεθνούς Ενωσης Νηογνωμόνων (IACS), και τις αρχές του νηολογίου σημαίας (Κομόρες). Μάλιστα, όπως αναφέρουν ξένα ναυτιλιακά sites, το πλοίο αυτό δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Θεωρούν ότι υπάρχουν και άλλα πλοία που κυκλοφορούν στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, στο «τέλος της ζωής τους», τα οποία ενώ έπρεπε να έχουν αποσυρθεί εδώ και καιρό, συνεχίζουν να βρίσκονται σε λειτουργία.

ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ

Γιατί ο πλοίαρχος του φορτηγού πλοίου «Raptor» δεν ειδοποίησε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Λιμενικού από το βράδυ του Σαββάτου, που όπως δήλωσε ο διασωθείς το πλοίο έμπαζε νερά, και περίμενε να ενημερώσει για «μηχανική βλάβη» το πρωί της Κυριακής;

● Τι ήταν αυτό που τον οδήγησε να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή 13 ανθρώπων μαζί με τη δική του; ● Μόλις ένας ναυτικός σώθηκε, ένας εντοπίστηκε νεκρός και 12 αγνοούνται.

Πολλά και σοβαρά είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν για την τραγωδία που συνέβη το πρωί της Κυριακής νοτιοδυτικά της Λέσβου εν μέσω ισχυρής κακοκαιρίας, όταν το μικρό φορτηγό πλοίο «Raptor» σημαίας Κομόρες, λιβανέζικων συμφερόντων, βυθίστηκε με αποτέλεσμα από το 14μελές πλήρωμά του να διασωθεί ένας 40χρονος Αιγύπτιος ναυτικός, να εντοπιστεί νεκρός ένας 30χρονος, επίσης Αιγύπτιος, και να αγνοούνται άλλοι 12.

Το ηλικίας 39 ετών πλοίο φαίνεται ότι είχε σοβαρές ελλείψεις σε θέματα ασφάλειας, ενώ δημιουργεί ερωτήματα η στάση του πλοιάρχου από τη στιγμή που παρουσιάστηκαν προβλήματα το βράδυ του Σαββάτου.

Το πρώτο κρίσιμο ερώτημα λοιπόν είναι γιατί ο πλοίαρχος του «Raptor», το οποίο είχε αποπλεύσει από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια για Ουκρανία φορτωμένο με 6.000 τόνους αλάτι, δεν ειδοποίησε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος από το βράδυ του Σαββάτου, όταν το πλοίο -κατά δήλωση του διασωθέντα ναυτικού- άρχισε να βάζει νερά;

Τι ήταν αυτό που τον έκανε να περιμένει μέχρι τις 7.10 το πρωί της Κυριακής και τότε να δηλώσει στο Κέντρο Επιχειρήσεων ότι το «πλοίο πλέει ακυβέρνητο λόγω μηχανικής βλάβης», χωρίς να αναφερθεί σε εισροή υδάτων; Και μόλις στις 8.20 εκπέμποντας «mayday» να επικοινωνήσει εκ νέου με το Κέντρο και να δηλώσει ότι το πλοίο έχει πάρει κλίση και να ζητήσει συνδρομή;

Αξιωματικοί του Λιμενικού εκτιμούν ότι αν ο καπετάνιος είχε ενημερώσει από την πρώτη στιγμή για το πρόβλημα που παρουσιάστηκε, ίσως να μην είχε συμβεί αυτή η τραγωδία. Θα μπορούσε το πλοίο να είχε ρυμουλκηθεί με ασφάλεια στο λιμάνι της Μυτιλήνης και να είχαν αποφευχθεί τα χειρότερα. Αναπάντητο θα μείνει εάν ο καπετάνιος επικοινώνησε με την πλοιοκτήτρια εταιρεία και πήρε οδηγίες να μη ζητήσει βοήθεια, ώστε να μην υποχρεωθούν να πληρώσουν ένα ποσό της τάξης 60.000 ευρώ που θα κόστιζε η ρυμούλκηση, όπως λένε ναυτιλιακοί κύκλοι. Και ήταν μόνο θέμα οικονομικό για την εταιρεία να μη ζητηθεί βοήθεια ή υπήρχε και κάποιο άλλο φορτίο, εκτός από το αλάτι, που δεν έπρεπε να πέσει στα χέρια των Αρχών; Ούτε αυτό το ερώτημα αναμένεται να απαντηθεί μετά τη βύθιση του πλοίου.

Στο μεταξύ αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για τις σοβαρές ελλείψεις που είχαν διαπιστωθεί στο «Raptor», χωρητικότητας 6.388 τόνων, στην τελευταία επιθεώρησή του από κρατικές αρχές στις 25 Αυγούστου 2023 στο λιμάνι Τουλτσέα της Ρουμανίας στο πλαίσιο του Μνημονίου των Παρισίων (Paris MOU), το οποίο έχουν συνυπογράψει 27 ευρωπαϊκά κράτη.

Σύμφωνα με τις καταγραφές στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων equasis, σε αυτή την επιθεώρηση έγιναν 65 (!) παρατηρήσεις από τις οποίες κρίθηκαν ως ιδιαίτερα σοβαρές οι 45. Για αυτόν τον λόγο το πλοίο κρατήθηκε στο λιμάνι για 18 μέρες. Ανάμεσα στις παρατηρήσεις αναφέρεται ότι γινόταν κακή συντήρηση στον μηχανισμό πηδαλιούχησης του πλοίου, ενώ ως ιδιαίτερα σημαντικές κρίνονται οι παρατηρήσεις για «ζημιές στο κύτος που μειώνουν την αξιοπλοΐα» (hull damage in pairing seaworthines), διάβρωση στα διαχωριστικά των αμπαριών (διαφράγματα) και την ύπαρξη διαβρωμένων υδατοστεγών θυρών.

Ακόμα αναφέρθηκε ότι υπήρχαν ελλείψεις σε σωστικά μέσα, σε μέσα πυρασφάλειας και πως ήταν εκτός λειτουργίας (αδρανή) η γυροσκοπική πυξίδα, το ραντάρ, το σύστημα καταγραφής δεδομένων ταξιδιού (μαύρο κουτί), μέσα επικοινωνίας κ.ά.

Το βίντεο

Είναι άγνωστο ποιες από τις ελλείψεις αποκαταστάθηκαν και δόθηκε η άδεια απόπλου από τις ρουμανικές αρχές. Ωστόσο σε βίντεο που κυκλοφόρησε χθες σε ξένα σάιτ, χωρίς να είναι γνωστή η ημερομηνία και η ακριβής ώρα λήψης του, και δείχνει το πλοίο να έχει πάρει σοβαρή κλίση -λέγεται ότι το τράβηξε μέλος του πληρώματος και το έστειλε στην οικογένειά του- φαίνεται ξεκάθαρα ότι ορισμένα σημεία του αμπαριού είναι καλυμμένα με μουσαμά, γεγονός που οδηγεί στη βάσιμη εκτίμηση ότι το «Raptor» δεν ήταν σε κατάσταση να πλεύσει με ασφάλεια σε κακοκαιρία και να αποφύγει την εισροή υδάτων στα αμπάρια από ισχυρό κυματισμό.

Αλλωστε μία από τις παρατηρήσεις που είχε γίνει αφορούσε τη διάβρωση των καλυμμάτων των αμπαριών.

Σύμφωνα με την equasis, διαχειρίστρια από τον Μάιο του 2019 είναι η εταιρεία Cedar Marine Services Sal, που είναι και υπεύθυνη ασφαλούς διαχείρισης (ISM Manager), με γραφεία στην Τρίπολη του Λιβάνου. Διαχειρίζεται 25 μικρά γερασμένα φορτηγά πλοία, κυρίως με σημαία Κομόρες, και βρίσκεται στη «μαύρη λίστα» του Paris MOU με σημαντικό αριθμό κρατήσεων πλοίων της μετά από επιθεωρήσεις κρατικών αρχών.

Να σημειωθεί ότι η λιβανέζικη εταιρεία ήταν διαχειρίστρια μέχρι τον Ιανουάριο του 2021 και του μικρού φορτηγού «Manassa Rose M», το οποίο ναυάγησε έναν χρόνο αργότερα, ανοιχτά από τα Χανιά μεταφέροντας λαθραία τσιγάρα. Ως ιδιοκτήτρια του πλοίου εμφανιζόταν η εταιρεία Sward Marine στην οποία ανήκε και το «Raptor». Τέσσερις μέρες πριν από το ναυάγιο στην Κρήτη το «Raptor» εμφανίζεται να μεταβιβάζεται σε αιγυπτιακή εταιρεία.

Χριστίνα Παπασταθοπούλου, Σταύρος Μαλαγκονιάρης

–