Παραδοσιακή συνταγή από τα κιτάπια του Lesvoskitchen. gr, – το νυφκάτκο γλυκό της Μυτιλήνης κρατά ζωντανή μια ολόκληρη τελετουργία
Από τα γλυκά που δεν είναι απλώς λιχουδιές αλλά φορείς παράδοσης, τα «γεμάτα» της Μυτιλήνης – ή αλλιώς αμυγδαλωτά των αρραβώνων – συνεχίζουν να κρατούν ξεχωριστή θέση στη γαστρονομική και κοινωνική μνήμη της Λέσβου.
Τα αμυγδαλωτά, με πολλές παραλλαγές σε όλο το Αιγαίο, είναι συνδεδεμένα με τις χαρές και τα έθιμα των νησιών. Στη Μυτιλήνη όμως, απέκτησαν μοναδικό ρόλο: έγιναν σύμβολο αγνότητας και γλυκιάς ευχής για το μέλλον, το παραδοσιακό γλυκό των αρραβώνων και των γάμων.
Γεμάτα, προσπέσματα, πεσκέσια
Τα μυτιληνιά αμυγδαλωτά δεν προσφέρονταν τυχαία. Ήταν το γλυκό του «λόγου», όταν δινόταν η υπόσχεση γάμου. Η νύφη τα πήγαινε στην πεθερά, για να κεραστεί ο κόσμος στα αρραβωνιάσματα – εξ ου και το παραδοσιακό όνομα «προσπέσματα».
Δεν σταματούσαν όμως εκεί. Τα «γεμάτα» προσφέρονταν και ως πεσκέσια σε ανθρώπους που οι Μυτιληνιοί ένιωθαν πως «τους είχαν υποχρέωση». Είτε σε γιορτές, είτε σε κοινωνικές στιγμές, το μικρό αυτό αμυγδαλωτό συνόδευε μια σιωπηρή ευχή: γλυκάδα, καθαρότητα, διάρκεια.
Σχήμα, άρωμα και τελετουργία
Ζυμωμένα με αμυγδαλόψιχα, πικραμύγδαλο, ζάχαρη και ανθόνερο, πλάθονταν συνήθως σε μικρά αχλαδάκια, αλλά μπορούσαν να πάρουν και πιο περίτεχνα σχήματα. Το άχνη ζάχαρη δεν ήταν απαραίτητο, παρότι προστίθεται συχνά.
Σε κάθε γωνιά της Λέσβου το έθιμο αποκτά τη δική του παραλλαγή:
- Στην Αγία Παρασκευή, η νύφη πηγαίνει τα γεμάτα στον γαμπρό μόλις «δοθεί ο λόγος».
- Στο Λισβόρι, προσφέρονται με λικέρ στο νυφιάτικο σπίτι, μετά το «κόψιμο του τσουρεκιού». Οι ανύπαντρες φίλες τα δοκιμάζουν για να… παντρευτούν γρήγορα.
- Στη Μυτιλήνη, σερβίρονται τη μέρα που στρώνεται το νυφικό κρεβάτι – από ελεύθερες γυναίκες, μαζί με κουφέτα και λικέρ τριαντάφυλλο.
- Το ανθόνερο, παραδοσιακά, φτιάχνεται από τις μοναχές της Ιεράς Μονής Μυρσινιώτισσας.
Μια συνταγή από το Σκαλοχώρι
Υλικά:
- 2 ποτήρια αμυγδαλόψιχα
- 1 ποτήρι ζάχαρη άχνη
- ½ κουταλάκι γλυκού πικραμύγδαλο (αλεσμένο)
- 1 ποτηράκι ανθόνερο
Εκτέλεση:
- Χτυπάμε καλά τα υλικά μέχρι να γίνει απαλή ζύμη.
- Πλάθουμε μικρά μπαλάκια ή σχήματα της επιλογής μας.
- Αφήνουμε να στεγνώσουν για μία ώρα.
- Πασπαλίζουμε (προαιρετικά) με λίγη άχνη.
- Διατηρούνται σε κουτί ή πιατέλα για πολλές μέρες.
Γεύση που δεν ξεχνιέται
Τα γεμάτα της Λέσβου δεν είναι απλώς νόστιμα. Είναι ένα μικρό τελετουργικό αγάπης, ευχής και σύνδεσης με τις ρίζες. Κάθε μπουκιά κουβαλάει συμβολισμό, ιστορία και γλυκύτητα – όλα όσα χρειάζεται μια νέα αρχή.
