Γράφει ο Λευτέρης Κοτσώνης, Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με το συνδυασμό του ΚΩΣΤΑ ΜΟΥΤΖΟΥΡΗ, ΑΛΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Η στρατηγική της νέας περιόδου 2021 – 2027, σύμφωνα με το CEMR (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών) έχει αρκετές διαφορές από την προηγούμενη στρατηγική του ΕΣΠΑ, αξιοποιώντας πλήρως τα συμπεράσματα από την εμπειρία των προηγουμένων ετών, κυρίως όσον αφορά στον εκσυγχρονισμό της πολιτικής συνοχής. Η περιφέρειά μας, η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου εξαρτάται άμεσα από την πολιτική συνοχής της ΕΕ καθώς είναι μια από τις φτωχότερες της Ευρώπης. Πρόκειται λοιπόν, για την πολιτική πίσω από πολλές εκατοντάδες έργα και δράσεις στις ευρωπαϊκές περιφέρειες – κυρίως στις φτωχότερες- καλύπτει δε, την χρηματοδότησή τους από τοΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), το ΕΚΤ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και το Ταμείο Συνοχής. Για το χρονικό διάστημα 2021 – 2027 προβλέπεται να κινηθεί ουσιαστικά σε τρεις άξονες: απλούστευση διαδικασιών-> ευελιξία-> αποτελεσματικότητα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι η αξιοποίηση της πολυετούς συσσωρευμένης εμπειρίας της ΕΕ σε συνάρτηση με τους προαναφερόμενους τρεις στρατηγικούς στόχους καθιστούν την νέα αυτή περιφερειακή στρατηγική περισσότερο αποκεντρωμένη. Ο ρόλος δηλαδή, των περιφερειακών αρχών εμφανίζεται να είναι ιδιαίτερα αναβαθμισμένος.
Ο νέος προϋπολογισμός για το 2021 – 2027, ή καλύτερα η κατανομή του, φαίνεται να ευνοεί την περιφέρειά μας. Κι αυτό γιατί τα στατιστικά δεδομένα που μελετώνται προκειμένου να γίνει η ένταξη των περιφερειών σε κλίμακες και η αντίστοιχη κατανομή των κονδυλίων, προέρχονται από την τριετία της κρίσεως, 2014, 2015, 2016. Για τον λόγο αυτό, οι Ελληνικές περιφέρειες φαίνεται πως θα λάβουν μεγαλύτερη χρηματοδότηση σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. Ο δρόμος όμως δεν θα είναι εύκολος. Η ανάλογη εμπειρία από την εμπλοκή του κράτους στο προηγούμενο ΕΣΠΑ είναι πολύ αρνητική για την αυτοδιοίκηση. Άρα θα πρέπει να προετοιμαστούμε για παρεμβάσεις , τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
2021 – 2027 – Στόχοι της πολιτικής συνοχής
Ο προϋπολογισμός των 331 δις ευρώ της νέας πολιτικής συνοχής στοχεύει στη δημιουργία μιας επενδυτικής ισχύος που θα γεφυρώσει –ή έστω, θα περιορίσει τις ανισότητες μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, αλλά και μέσα σε κάθε μια περιφέρεια χωριστά.
Η νέα πολιτική συνοχής επιδιώκει να προσαρμόσει τις παρεμβάσεις της στις περιφερειακές και τοπικές ανάγκες. Να κατευθύνει τους πόρους εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαίοι και να στηρίξει αναπτυξιακές στρατηγικές που διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές. Κεντρικός στόχος της είναι μια Ευρώπη που προσεγγίζει περισσότερο τους πολίτες της. Για το λόγο αυτό η ΕΕ προτείνει τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής συνοχής ώστε να επιταχυνθεί η οικονομική και κοινωνική σύγκλιση και παράλληλα να υποβοηθηθούν οι περιφέρειες να εφοδιαστούν με τα κατάλληλα εργαλεία για την επίτευξη μιας εύρωστης και διαρκούς ανάπτυξης.
Αναφέρεται επίσης, ότι οι πόροι θα κατευθυνθούν σε περιφέρειες που έχουν να καλύψουν μεγαλύτερη απόσταση για να προσεγγίσουν την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε υπάρξει η περιπόθητη σύγκλιση και δίκαιη μεταχείριση προς όλους. «Η πολιτική συνοχής θα εξακολουθήσει να επενδύει σε όλες τις περιφέρειες , βοηθώντας, αφ΄ενός αυτές της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης που χαρακτηρίζονται από χαμηλή ανάπτυξη και χαμηλά εισοδήματα, να καλύψουν την απόσταση από την υπόλοιπη Ευρώπη αφ΄ετέρου δε, τα πλουσιότερα κράτη μέλη , να αντιμετωπίσουν τους θύλακες φτώχειας στην επικράτειά τους.
Μεθοδολογία Κατανομής Πόρων στις Περιφέρειες
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ΕΕ επέδειξε, αυτή τη φορά, μια ιδιαίτερη ευελιξία και ικανότητα προσαρμογής ως προς τον τρόπο κατανομής των 331δις ευρώ. Όσον αφορά στο ΕΤΠΑ, δημιουργήθηκε μια νέα μεθοδολογία -με κάποιες διαφορές από την προηγούμενη, την λεγόμενη «φόρμουλα του Βερολίνου»-, για να δομηθεί ο αλγόριθμος κατανομής των κονδυλίων της νέας προγραμματικής περιόδου 2021 -2027, στα κράτη μέλη: Βασίζεται στη διαφορά μεταξύ του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας και του μέσου όρου της ΕΕ, ώστε να αντικατοπτρίζει το περιφερειακό επίπεδο ευημερίας. Λαμβάνει, επίσης, υπ΄όψιν τις κοινωνικές, οικονομικές και εδαφικές προκλήσεις , όπως η ανεργία, η χαμηλή πυκνότητα του πληθυσμού ή και το επίπεδο εκπαίδευσης.
Η μεθοδολογία, βάσει της οποίας υπολογίζεται η κατανομή κονδυλίων για την στήριξη από το Ταμείο Συνοχής, παραμένει η ίδια: Επωφελούνται οι περιφέρειες που το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλότερο του 90% του μέσου κοινοτικού ΑΕΠ (βασικό κριτήριο κατανομής). Η πολιτική συνοχής στην Ευρώπη εξακολουθεί να βασίζεται σε τρεις κατηγορίες: Λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, περιφέρειες μετάβασης και αναπτυγμένες περιφέρειες. Η προαναφερόμενη μεταβολή στον τρόπο υπολογισμού έγινε ώστε να αντικατοπτρίζει την εξέλιξη της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής στην ΕΕ.
Τονίζεται όμως, ότι στην αρχή θα προγραμματιστούν μόνον τα πρώτα 5 έτη. Τα κονδύλια των τελευταίων 2 ετών θα αποφασισθούν ύστερα από ενδελεχή ενδιάμεση επαναξιολόγηση λαμβάνοντας υπ΄όψιν την πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων, τις αρχικές προτεραιότητες και τις αλλαγές στην κοινωνικοοικονομική κατάσταση προς τον επαναπρογραμματισμό του 2025.
Ποιος ο ρόλος των νέων «πολιτικών αιρεσιμοτήτων»;
Ένα σημείο που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής αφορά στη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καθιέρωση πολιτικών αιρεσιμοτήτων για το 2021 – 2027, δηλαδή τη σύνδεση της χρηματοδότησης με την τήρηση των θεμελιωδών αρχών της ΕΕ, όπως αυτές αναφέρονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ελευθερία, δημοκρατία, κράτος δικαίου, ισότητα, σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Το 1994 εισήχθη για πρώτη φορά ως πρόβλεψη η έννοια της αιρεσιμότητας στον αρχικό Κανονισμό του Ταμείου Συνοχής, χωρίς όμως να ενεργοποιηθεί. Για την προγραμματική περίοδο που διανύουμε (2014 – 2020) προβλέπονται μόνον τεχνικές αιρεσιμότητες «ως προϋπόθεση για την αναστολή ή και την διακοπή της χρηματοδότησης των πόρων της Περιφερειακής Πολιτικής. Εάν ένα κράτος μέλος δεν έχει δημιουργήσει το κατάλληλο διαχειριστικό πλαίσιο και μηχανισμό και δεν έχει διαμορφώσει το ανάλογο μακροοικονομικό και πολιτικό υπόβαθρο για την εφαρμογή προγραμμάτων και έργων που θα χρηματοδοτηθούν από την ΕΕ».
Εν κατακλείδι
Η πολιτική συνοχής 2021 – 2027 ενισχύει κατά πολύ την τοπική διάσταση, στηρίζει την εκπόνηση αναπτυξιακών στρατηγικών τοπικής εμβέλειας από τοπικές ή άλλες περιφερειακές αρχές , οι οποίες πλέον θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη της επιλογής των έργων που θα χρηματοδοτήσει η ΕΕ ή να συμμετέχουν στις διαδικασίες επιλογής.
Ενισχύεται επίσης η προσέγγιση «Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων» που σημαίνει την οργάνωση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης από ομάδες στις οποίες συμμετέχουν οι τοπικές αρχές, η κοινωνία των πολιτών και επιχειρηματικοί εταίροι. Έχει ήδη αποκτηθεί σημαντική εμπειρία από τα προβλήματα που δημιούργησε η συγκεντρωτική νοοτροπία στον σχεδιασμό και στη διαχείριση του τρέχοντος ΕΣΠΑ.
Συμπεραίνεται λοιπόν, από τα ανωτέρω, ότι οι νέες περιφερειακές αρχές που θα εκλεγούν θα είναι επιφορτισμένες με νέες δύσκολες αρμοδιότητες που απαιτούν υπευθυνότητα, ιδιαίτερα αυξημένες ικανότητες και εξειδίκευση ώστε, τελέσφορα, να προγραμματίζουν, να διεκδικούν και να υλοποιούν έργα και δράσεις. Η ευκαιρία είναι μοναδική για το Βόρειο Αιγαίο και δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη…..
Πηγές
Ελευθερία Παρασκευή Φτακλάκη, Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση και Περιφέρειες της ΕΕ
Ράλλης Γκίκας, Η Ατζέντα του 2030 και η Τοπική Αυτοδιοίκηση
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Προϋπολογισμός της ΕΕ για το μέλλον. Περιφερειακή Ανάπτυξη και Συνοχή.
Βιογραφικό
Ονομάζομαι Λευτέρης Ι. Κοτσώνης. Γεννήθηκα το 1968, έλκοντας την καταγωγή από την Αγιάσο και την Λαμία. Είμαι πτυχιούχος του τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Επί σειρά ετών εργάστηκα στην Αθήνα ως Αναλυτής – Προγραμματιστής Υπολογιστικών Συστημάτων και στη συνέχεια, υπεύθυνος μηχανογράφησης μεγάλης εταιρείας , αποκομίζοντας σημαντική εμπειρία και γνώση πάνω στις ιδιαιτερότητες του ιδιωτικού τομέα’ όσο και στην οργάνωση & πρακτική της σύζευξης του δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό. Δούλεψα σκληρά για να πετύχω τους στόχους μου.
Από το 1999 υπηρετώ στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως καθηγητής Πληροφορικής, αρχικά στην Αθήνα και από το 2006 στη Λέσβο. Ταυτόχρονα δε, υπηρέτησα ως εκπαιδευτής Πληροφορικής στα Δημόσια ΙΕΚ των Αθηνών και της Μυτιλήνης.
Είμαι έγγαμος και πατέρας μιας κόρης.
Η δράση μου ως ενεργός πολίτης:
Κοινωνική: Πιστεύοντας στη δύναμη της κοινωνίας των πολιτών, συμμετέχω ενεργά σε κοινωνικούς φορείς και συλλόγους. Το πλαίσιο της κοινωνικής μου συνεισφοράς, της ατομικής και της προαναφερόμενης συμμετοχικής, ορίζεται σαφώς από την ακλόνητη πίστη μου στη δυναμική τόσο της ανθρώπινης αλληλεγγύης όσο και της συλλογικής προσπάθειας για την ανάπτυξη των νησιών μας και την βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων τους.
Πολιτική: Έχω αναπτύξει έντονη πολιτική δράση από το πρώτο ακόμη έτος των σπουδών μου, αρχής γενομένης από το φοιτητικό κίνημα. Το 2014 κατήλθα στον πολιτικό στίβο ως υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος.
Πολιτικοί Στόχοι
Ως εκπαιδευτικός, βιώνω καθημερινά μέσα από την κοινωνική πραγματικότητα των σχολείων -που αποτελούν την μικρογραφία της κοινωνίας μας- την εντεινόμενη φτωχοποίηση και παρακμή του τόπου μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου το 2017 ήταν η 14 η φτωχότερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση αγγίζοντας το 47% του μέσου κοινοτικού ΑΕΠ. Ενώ τα στοιχεία του 2018 (που θα ανακοινωθούν σύντομα) προβλέπεται να είναι περισσότερο δυσοίωνα. Η νέα πολιτική συνοχής της ΕΕ για το χρονικό διάστημα 2020 -2027 έχει στόχο να περιορίσει, αν όχι να γεφυρώσει τις οικονομικές ανισότητες μεταξύ των περιφερειών αλλά και μέσα σε κάθε μια ευάλωτη περιφέρεια, χωριστά. Παράλληλα, στοχεύει στην ενίσχυση του κοινωνικού χαρακτήρα των περιφερειών. Προσωπική μου φιλοδοξία είναι να συμβάλω με όλες μου τις δυνάμεις και την εμπειρία στην υλοποίηση των στόχων αυτών’ η οποία δεν «παρέχεται» αλλά διεκδικείται. Ας θυμηθούμε λοιπόν πάλι, ότι η πολιτική έχει βάση «ηθική», κατά τον Αριστοτέλη: την διασφάλιση της καλής ζωής των ανθρώπων μιας κοινωνίας.
Για την επίτευξη όλων αυτών έχω πάντα στη σκέψη μου τα λόγια του Sir Winston Churchill, “Δεν είναι ποτέ αρκετό να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Αλλά να κάνουμε αυτό που απαιτείται”.
