Κάθε φορά που ένας δυτικός δημοσιογράφος επισκέπτεται για επαγγελματικούς λόγους μία χώρα της Μέσης Ανατολής εκπλήσσεται από τις λεπτές ισορροπίες που υπάρχουν ανάμεσα στα κέντρα εξουσίας και το παρασκήνιο. Σχέσεις, που χρειάζεται εμπειρία και αντανακλαστικά, για να τις αποκρυπτογραφήσεις, προκειμένου να αποφύγεις λάθη και επιφανειακά συμπεράσματα.
Εδώ και δύο δεκαετίες η Δύση επιχειρεί να επιβάλλει τους δικούς της όρους στο παιχνίδι που παίζεται στη Μέση Ανατολή και παρότι έχει αποτύχει παταγωδώς επιμένει σε μία αδιέξοδη πολιτική. Μέσα σε έναν λαβύρινθο προσωπικών σχέσεων και παθών, πολιτικών παιχνιδιών, οικονομικών συμφερόντων, γεωστρατηγικών επιλογών, που εξελίσσονται μάλιστα στο ρευστό τοπίο της ανατολής, είναι εύκολο να χαθεί ο δυτικός νους, που είναι προγραμματισμένος σε μία ανάλυση καρτεσιανή.
Αιφνιδιάζεται λοιπόν, γι άλλη μια φορά η Δύση, διαπιστώνοντας ότι η Τουρκία, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες, ακολουθεί την δική της προσέγγιση στο νέο σκηνικό της Μέσης Ανατολής, που διαμορφώνεται από τον παράγοντα «ισλαμικό κράτος». Το Ινστιτούτο Σπουδών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης συνέταξε μελέτη για την στάση της Τουρκίας έναντι των λεγόμενων «τζιχαντιστών» του Ισλαμικού Κράτους, στην οποία παρατίθενται καταγγελίες για διασυνδέσεις της Τουρκίας με τους θιασώτες του χαλιφάτου.
Απαντώντας στο ερώτημα αν η Τουρκία συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος, ο Ντέιβιντ Φίλιπς, διευθυντής του Ινστιτούτου Σπουδών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κολούμπια, δηλώνει ότι υπάρχουν καταγγελίες «που κυμαίνονται από την στρατιωτική συνεργασία και την μεταφορά όπλων, μέχρι την υλικοτεχνική υποστήριξη, την οικονομική βοήθεια και την παροχή ιατρικών υπηρεσιών». Ο Ντέιβιντ Φίλιπς αναφέρει και την σθεναρή άρνηση του προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Νταβούτογλου για «συνενοχή με το Ισλαμικό Κράτος», την οποία η τουρκική ηγεσία χαρακτηρίζει «συστηματική επίθεση στη διεθνή φήμη της Τουρκίας».
Όμως η παράθεση των καταγγελιών είναι κόλαφος για τον ρόλο της Τουρκίας:
-Διοικητής του Ισλαμικού Κράτους δήλωσε στην WashingtonPost, τον Αύγουστο, ότι «οι περισσότεροι από τους μαχητές που εντάχθηκαν στις τάξεις μας, ήρθαν μέσω Τουρκίας, όπως έγινε και με την διοχέτευση εξοπλισμού και προμηθειών».
-Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, δήλωσε τον Οκτώβριο ότι «η Τουρκία παρείχε όπλα σε τρομοκρατικές ομάδες».
-Η εφημερίδα Radikal έγραψε ότι ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας υπέγραψε οδηγία στην οποία αναφέρεται ότι «σύμφωνα με τα περιφερειακά μας συμφέροντα, θα βοηθήσουμε μαχητές του Μετώπου αλ Νούσρα, (που συνεργάζεται με τους τζιχαντιστές) εναντίον του παραρτήματος της τρομοκρατικής οργάνωσης ΡΚΚ (στη Συρία, του κουρδικού κόμματος YPG)»
-Η βρετανική DailyMail δημοσίευσε τον Αύγουστο ρεπορτάζ, σύμφωνα με το οποίο πολλοί ξένοι μαχητές εντάχθηκαν στο Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο Ιράκ, μετά από ταξίδι μέσω Τουρκίας, όπου οι αρχές δεν προσπάθησαν να τους σταματήσουν.
-Το BBC πρόβαλε συνεντεύξεις Τούρκων πολιτών, που ανέφεραν ότι την νύχτα μετακινούνται λεωφορεία που μεταφέρουν τζιχαντιστές για να πολεμήσουν εναντίον των Κούρδων στη Συρία και το Ιράκ.
-Το CNN ανέφερε τον Ιούλιο, ότι στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, οι περιοχές Ντιζτζέ και Αντάπαζαρι, έχουν γίνει σημεία συγκέντρωσης για υποψήφιους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους.
Αυτές είναι μερικές από τις πολλές καταγγελίες που παρατίθενται στην μελέτη του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Στοιχεία που προέρχονται από αξιόπιστες πηγές και δεν μπορείς να τα παραβλέψεις.
Ποιος είναι όμως ο στόχος της Τουρκίας, παίζοντας αυτό το διπλό παιχνίδι; Γιατί ο Ερντογάν, που θεωρητικά είναι ηγέτης μιας χώρας που συντάσσεται με τις επιλογές του ΝΑΤΟ και δηλώνει ότι ακολουθεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα, κλείνει το μάτι στους φανατισμένους δολοφόνους του χαλιφάτου;
Η απάντηση μπορεί να προκύψει αν δούμε τα πεπραγμένα του Ερντογάν, όχι σε πολιτικό επίπεδο, αλλά στο επίπεδο των συμβολισμών. Ο Τούρκος πρόεδρος μόλις μετακόμισε στο καινούριο προεδρικό μέγαρο, το λεγόμενο Aksaray (Λευκό Παλάτι). Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα εντυπωσιακής πολυτέλειας, που εκτείνεται σε έκταση 200.000 τετραγωνικών μέτρων, έχει 250 δωμάτια και κόστισε 490 εκατομμύρια Ευρώ. Αν μη τι άλλο, το παλάτι του Ερντογάν ξεπερνά σε χλιδή ακόμα κι εκείνα των σουλτάνων, που δεσπόζουν στον Βόσπορο. Πρόκειται για ένα πολυτελές μέγαρο που ήδη σχεδιάζεται η επέκτασή του, ώστε να προστεθούν άλλα 250 δωμάτια! Ο συμβολισμός είναι έντονος. Ο Ερντογάν δεν αρκείται στην πολιτική παντοδυναμία. Τα παλάτια των σουλτάνων είναι πολύ … λιτά για την δική του αισθητική. Του πρέπει κάτι ακόμα πιο μεγαλοπρεπές. Δεν του αρκεί ο έλεγχος των γειτονικών χωρών, με τουρκογενείς πληθυσμούς. Ονειρεύεται μια νέο-οθωμανική αυτοκρατορία, με τον ίδιο στην θέση του αυτοκράτορα. Η ύπαρξη ενός χαλιφάτου, όπως αυτοαποκαλείται το Ισλαμικό Κράτος, μπορεί να αποδειχθεί η μήτρα γύρω από την οποία θα μπορούσε να οικοδομήσει την δική του αυτοκρατορία.. Και επιπλέον, οι τζιχαντιστές του χαλιφάτου, είναι οι ιδανικοί αντίπαλοι για τους Κούρδους, που με την σειρά τους ονειρεύονται να αποκτήσουν- επιτέλους- το δικό τους κράτος, στα ερείπια του Ιράκ και της Συρίας.
Ο Ερντογάν ποτέ δεν έκρυψε ότι του αρέσουν τα μεγαλεπίβολα σχέδια. Το αντίθετο μάλιστα. Το χάος που επικρατεί, με κύρια ευθύνη των δυτικών, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, είναι ιδανική προϋπόθεση για την προώθηση των σχεδίων του Τούρκου προέδρου. Ο οποίος ως ανατολίτης ξέρει τους όρους του παζαριού, και όντας πανίσχυρος πολιτικά δεν είναι εύκολο να τον βάλουν στο περιθώριο οι δυτικοί συνομιλητές του. Οι οποίοι επιπλέον χαρακτηρίζονται –γι άλλη μια φορά- από αμηχανία, μπροστά στο δαιδαλώδες παζάρι της ανατολής.
