Search

Χάλικας: Το χωριό «φάντασμα» της βόρειας Λέσβου

Εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους τους  εξαιτίας κατολισθήσεων που ξεκίνησαν από το 1965 λόγω διαβρώσεως του εδάφους.  Αργότερα,  επί Χούντας, το πολυπληθές χωριό εκκενώθηκε  και μεταφέρθηκε  λίγο πιο κάτω σε μια πεδιάδα όπου και πήρε το όνομα “Λεπέτυμνος”, από το ομώνυμο όρος, το ψηλότερο της Λέσβου.

Όπως μας είπαν κάτοικοι του νέου χωριού η κατολίσθηση ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 με αφορμή τους ισχυρούς σεισμούς της τότε εποχής. Μετά το 1963 ξεκίνησε ένας πραγματικός εφιάλτης για τους κατοίκους μιας και είχαν αρχίσει να γκρεμίζονται τα σπίτια. Τότε ξεκίνησε η εσωτερική μετανάστευση. Από το 1963 έως την εγκατάσταση στο νέο χωριό, τέλη 1969 και κυρίως το 1970 λόγω της υπογεννητικότητας ο πληθυσμός του χωριού δεν αυξήθηκε.

Το χωριό όπως ήταν το 1965

https://www.youtube.com/watch?v=-zWO13UZ1ow

 

Ωστόσο ακόμη τότε, οι προσπάθειες για ανέγερση νέου χωριού δεν εύρισκαν ευήκοα ώτα στις πολλές κυβερνήσεις της εποχής. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των κατοίκων όταν το 1968 ο Πατακός επισκέφθηκε τον Μόλυβο, βρέθηκε μπροστά στο αποφασιστικό μπλόκο των κατοίκων του Χάλικα και εκεί επιτόπου έδωσε εντολές για άμεση μετεγκατάσταση, υποδεικνύοντας μάλιστα και την νέα θέση του χωριού. Οι μελέτες δε συντάχθηκαν δωρεάν από τους φοιτητές του ΕΜΠ. Δυστυχώς δε μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αλλά τα πράγματα έτσι έχουν»,μας λέει ο κος Στρατής Κλεάνθης.

Στο καφενείο, ο καφετζής μαζί με άλλους παππούδες σήμερα θυμούνται ότι στο σχολείο φοιτούσαν πάνω από 90 παιδιά  ενώ η εξαιρετική αρχιτεκτονική του με σπίτια χτισμένα από πέτρα της περιοχής ήταν απαράμιλλης ομορφιάς. Παράλληλα η θέση του  στην πλαγιά του βουνού το καθιστούσε  κυριολεκτικά «βεράντα»  με θέα το απέραντο γαλάζιο και τις μικρασιατικές ακτές. Δυστυχώς  μετά την εκκένωση του, αφέθηκε στη φθορά του χρόνου  ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που το λεηλάτησαν παίρνοντας  τις πέτρες από τα κτίσματα  για να τα χρησιμοποιήσουν σε διάφορες περιοχές του νησιού.

Μελέτες μελετών έχουν πεταχτεί όλα αυτά τα χρόνια στον κάλαθο των αχρήστων και κανένας δεν σκέφθηκε ότι ένα έτοιμο ουσιαστικά χωριό θα μπορούσε  με τις σύγχρονες μεθόδους να αναστηλωθεί και να δοθεί και πάλι σε χρήση στους κατοίκους του και στους ιδιοκτήτες του που έφυγαν άρον – άρον χάνοντας το δικαίωμά τους από τη γη των προγόνων τους.

Σήμερα τα κουφάρια των κτηρίων που υπάρχουν είναι ότι απέμεινε από την λεηλασία που επέτρεψαν οι αυτοδιοικητικοί να συμβεί, δίνοντας άδεια σε όλους όσοι,  ήθελαν ντόπια πέτρα να γκρεμίζουν τμήματα- τμήματα του υπέροχου αυτού γραφικού χωριού, ενισχύοντας την σημερινή εικόνα του χωριού φαντάσματος. Αθάνατο Ελληνικό σύστημα. Το μόνο που ξέρεις να κάνεις καλά είναι να καταστρέφεις……

Αξίζει να σημειώσουμε ότι  τα κομμάτια γης που ανταλλάχτηκαν για τα σπίτια των ιδιοκτητών στον Χάλικα με αυτά που πήραν στο Λεπέτυμνο  δόθηκαν με κλήρο όπως θυμάται και ο καφετζής της περιοχής.  Ο ίδιος μάλιστα μας είπε ότι ήταν ένα ολοζώντανο χωριό που διατηρούσε όλες τις παραδόσεις   ενώ λόγω του μικροκλίματος του ήταν ένας τόπος «υγείας».

Παρουσιάζοντας το θέμα αυτό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολλές ήταν οι φωνές των ανθρώπων που μας έδωσαν κι άλλες πτυχές της ιστορίας της ιστορίας αυτής. “Καμία επίσημη άδεια δε δόθηκε, απλά αυθαίρετη λεηλασία έγινε, η χούντα βοήθησε τελικά στο να κτιστεί το νέο χωριό. Πάντως και έτσι, εμείς που καταγόμαστε από εκεί, μέσα από τα αγαπημένα μονοπάτια και τα μελαγχολικά χαλάσματα, κρατάμε ζωντανές τις νοσταλγικές αναμνήσεις και το αγαπάμε” γράφει ο Στρατής Κλεάνθης.

 

Από την πλευρά της,  εντελώς απογοητευμένη  από τη σημερινή εικόνα του χωριού η  συντοπίτισσα μας Δήμητρα Εμμανουήλ σημειώνει μεταξύ άλλων σχολίων  που δημοσιοποιήθηκαν στο διαδίκτυο: «Πριν από χρόνια πήγαμε να βρούμε το σπίτι των παππούδων στο οποίο είχα πάει πολύ μικρούλα και δε μπορούσα να το αναγνωρίσω. Έψαχνα για γνώριμα σημεία και με μεγάλη λύπη μου δε μπορούσα πια ούτε το μεγάλο περιβόλι να βρω! Οι διηγήσεις και οι μακρινές μνήμες που είχα δε μπόρεσαν να με βοηθήσουν. Απλά έκλεισα τα μάτια και το φαντάστηκα…».